અપરા એકાદશી

યુધિષ્ઠિરે પૂછ્યું કે જનાર્દન વૈશાખ માસના કૃષ્ણ પક્ષની એકાદશીનું નામ શું છે? હું તેની મહાનતા સાંભળવા માંગુ છું, કૃપા કરીને તેને કહો.

ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ બોલ્યા રાજન! તમે બધા જગતના ભલા માટે બહુ સારી વાત પૂછી છે. રાજેન્દ્ર જ્યેષ્ઠ (ગુજરાત મહારાષ્ટ્ર મુજબ વૈશાખ) માસના કૃષ્ણ પક્ષની એકાદશીનું નામ 'અપરા' છે. તે અનેક સદ્ગુણો આપે છે અને મહાન દુષણોનો નાશ કરે છે. બ્રહ્મહત્યાથી દબાવનાર, ગોત્રનો વધ કરનાર, ગર્ભવતી બાળકની હત્યા કરનાર, નિંદા કરનાર અને પરસ્ત્રીલંપટ વ્યક્તિ પણ અપરા એકાદશીના સેવનથી અવશ્ય પાપરહિત બને છે. જેઓ ખોટી જુબાની આપે છે, માપવામાં છેતરે છે, જાણ્યા વગર નક્ષત્રોની ગણતરી કરે છે અને આયુર્વેદના સભ્ય બનીને મુત્સદ્દીગીરીથી કાયદેસરનું કામ કરે છે તેઓ પણ પાપહીન બની જાય છે. જો કોઈ ક્ષત્રિય પોતાના ક્ષત્રિય ધર્મનો ત્યાગ કરીને યુદ્ધથી ભાગી જાય છે, તો તે ક્ષત્રિય ધર્મથી ભ્રષ્ટ થવાને કારણે ભયંકર નરકમાં પડે છે. જે શિષ્ય જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરીને પોતાની જાતની નિંદા કરે છે, તે પણ મહાન પાતકો સાથે જોડાઈને ભયંકર નરકમાં પડે છે. પરંતુ અપરા એકાદશીના સેવનથી આવા મનુષ્યો પણ મોક્ષ પ્રાપ્ત કરે છે.

માઘમાં જ્યારે સૂર્ય મકર રાશિ પર સ્થિત હોય છે, ત્યારે વ્યક્તિ પ્રયાગમાં સ્નાન કરે છે તે પુણ્ય, કાશીમાં શિવરાત્રિનું વ્રત કરવાથી જે પુણ્ય પ્રાપ્ત થાય છે, તે પુણ્ય જે વ્યક્તિ ગયામાં પિંડ દાન કરીને પિતૃઓને પ્રસન્ન કરે છે, એવું કહેવાય છે કે જ્યારે ગુરુ સિંહ રાશિ પર સ્થિત હોય ત્યારે ગોદાવરીમાં સ્નાન કરનારને મળતું ફળ, બદરીકાશ્રમની મુલાકાત સમયે ભગવાન કેદારના દર્શન અને બદરીતીર્થ અને કુરુક્ષેત્રમાં સેવન કરવાથી મળતું પુણ્ય ફળ. સૂર્યગ્રહણના સમયે દક્ષિણાશાહી યજ્ઞ કરીને હાથી, ઘોડા અને સોનાનું દાન કરવાથી જે ફળ મળે છે તે જ ફળ અપરા એકાદશીના સેવનથી મળે છે. 'અપરા' ઉપવાસ અને ભગવાન વામનની ઉપાસના કરવાથી માણસ સર્વ પાપોમાંથી મુક્ત થાય છે.

હા, તે શ્રી વિષ્ણુલોકમાં સ્થાપિત છે. આ વાંચવા અને સાંભળવાથી હજાર ગાયનું ફળ મળે છે.

હિંદુ કેલેન્ડર મુજબ, વૈશાખ મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની એકાદશીના દિવસે અપરા એકાદશી ઉજવવામાં આવે છે. આ વર્ષે આ તારીખ 26 મે, 2022 ના રોજ આવી રહી છે. ભારતમાં તે અજલા/અચલા અને અપરા નામથી પણ ઓળખાય છે. કહેવાય છે કે આ દિવસે વ્રત કરવાથી કીર્તિ, પુણ્ય અને ધનની વૃદ્ધિ થાય છે. આ સાથે બ્રહ્માનો વધ, નિંદા અને ભૂત યોનિ જેવા પાપોથી પણ માણસને મુક્તિ મળે છે. આ દિવસે ભગવાન શ્રી હરિ વિષ્ણુની તુલસી, ચંદન, કપૂર અને ગંગાજળથી વિધિવત પૂજા કરવી જોઈએ.

અપરા એકાદશી વ્રત પૂજા પદ્ધતિ

સવારે વહેલા ઉઠો અને પવિત્ર સ્નાન કરો.

ઘરના મંદિરમાં દીવો પ્રગટાવો.

આ પછી ભગવાન વિષ્ણુને ગંગાજળથી અભિષેક કરો.

ત્યારબાદ ભગવાનને ફૂલ અને તુલસીની દાળ ચઢાવો.

આ પછી ભગવાનને સાત્વિક વસ્તુઓ અર્પણ કરો. પરંતુ યાદ રાખો કે ભોગમાં તુલસીનો ઉપયોગ અવશ્ય કરવો કારણ કે એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન તુલસી વિના ભોગ લેતા નથી.

આ પછી ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરો અને વિષ્ણુ સહસ્ત્રનામનો જાપ કરો.  કારણ કે એવું કહેવાય છે કે જે વ્યક્તિ વિષ્ણુ સહસ્ત્રનામનો જાપ કરે છે તેના પર ભગવાનની વિશેષ કૃપા હોય છે.

 આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુની સાથે દેવી લક્ષ્મીની પૂજા કરો.

અપરા એકાદશીના દિવસે ધ્યાનમાં રાખવા જેવી બાબતો

એકાદશીના એક દિવસ પહેલા એટલે કે દશમીના દિવસે સૂર્યાસ્ત પછી ભોજન ન કરવું જોઈએ.

દશમીની રાત્રે ભગવાનનું સ્મરણ કરીને સૂવું જોઈએ.

 વ્રતના દિવસે કોઈને છેતરવું જોઈએ નહીં.

કોઈની સાથે ગુસ્સો ન કરવો જોઈએ.

કોઈની ટીકા ન કરવી જોઈએ.

બ્રાહ્મણો કે વડીલોનું અપમાન ન કરવું જોઈએ.

કોઈની સાથે જૂઠું ન બોલવું જોઈએ.

આ દિવસે ચોરી અને લોભથી પણ બચવું જોઈએ.

ડુંગળી, લસણ જેવા તામસિક ખોરાકને ટાળો.

 એકાદશીના દિવસે ચોખાનું સેવન કરવું સંપૂર્ણપણે વર્જિત માનવામાં આવે છે, તેથી ચોખાનું સેવન કરવાનું ભૂલશો નહીં.

 અપરા એકાદશીના દિવસે સવારે વહેલા ઊઠીને આખા ઘરને બરાબર સાફ કરો અને પછી સ્નાન કરીને ભગવાન વિષ્ણુની સાથે દેવી લક્ષ્મીની પૂજા કરો અને તેમનું ધ્યાન કરો.  આમ કરવાથી ભગવાન પ્રસન્ન થાય છે અને તેને સુખ અને સમૃદ્ધિના આશીર્વાદ આપે છે.

 શાસ્ત્રો અનુસાર પીપળના વૃક્ષમાં દેવતાઓનો વાસ હોય છે, તેથી અપરા એકાદશીના દિવસે પીપળના ઝાડ નીચે ઘીનો દીવો પ્રગટાવો.  જેના કારણે ભગવાન વિષ્ણુ અને માતા લક્ષ્મીની કૃપા મનુષ્ય પર બની રહે છે.

 અપરા એકાદશીના દિવસે સાંજે ઘરના દરેક ભાગમાં દીવો પ્રગટાવો.  તેનાથી ઘરમાં સમૃદ્ધિ આવે છે અને પૈસાની કમી નથી રહેતી.

 ભગવાન વિષ્ણુની દિવ્ય કૃપા મેળવવા માટે અપરા એકાદશીના દિવસે દક્ષિણાવર્તી શંખમાં ગાયના દૂધથી ભગવાનની પૂજા કરો.

 આયુષ્માન યોગ અપરા એકાદશી 2022 પર બનાવવામાં આવી રહ્યો છે

 જેમ તમે જાણો છો કે હિન્દુ સંસ્કૃતિમાં 'આયુષ્માન ભવ' લાંબા આયુષ્ય માટે કહેવામાં આવે છે.  અહીં તેનો અર્થ એ છે કે આયુષ્માન યોગમાં કરવામાં આવેલ તમામ કાર્ય લાંબા સમય સુધી ફળદાયી રહે છે અથવા તેની અસર લાંબા સમય સુધી જોવા મળે છે.  કહેવાય છે કે આ યોગમાં કરવામાં આવેલ કાર્ય જીવનભર સુખ આપે છે.

 નોંધ- જેમની ઈષ્ટ લક્ષ્મી ભગવાન વિષ્ણુ છે તેમના માટે આ શ્રેષ્ઠ અવસર છે.

જય શ્રીકૃષ્ણ